Weet jij dat wereldwijd toegepaste systemen zoals Multibanco en Via Verde Portugese uitvindingen zijn? Weet je dat de rolstoellift bedacht werd door Jaime Filipe, een zeer getalenteerde Portugese ingenieur? Wie kent andere Portugese vondsten?
.jpg#/media/File:26_th_Ocober_anti-_Troika_demonstration_(10741648424).jpg){kind=link}
Rolstoellift
Als Jaime Filipe een film ziet waarin de protagonist een dwarslaesie heeft, beseft hij dat hij nodig in actie moet komen om mensen die in hun mobiliteit beperkt zijn te helpen. Het is 1983 en Jaime Filipe ontwikkelt de rolstoellift. Omdat er niet altijd en overal elektriciteitsvoorzieningen beschikbaar zijn, komt hij op het idee om een systeem te maken zodat een rolstoel handmatig kan worden opgekrikt.
Sociale inclusie
De Jaime Filipe Technological Innovation Award eert deze veelzijdige ingenieur. Met zijn onderzoek naar de behoeften van mensen met een fysieke handicap en zijn ontwerpen om hen met technische inventies te ondersteunen in hun beperking kunnen we zonder meer stellen dat hij een pioniersrol speelde bij sociale inclusie van mensen met een fysieke handicap.
Nieuwe horizonten
Het door hem bedachte, uitgevoerde en gepresenteerde RTP-programma ‘Nieuwe horizonten’ is wereldwijd het eerste programma over revalidatietechniek en de problemen van gehandicapten.
Alleen omdat iemand in een rolstoel zit, een leerstoornis heeft of psychische problemen heeft, wil dat niet zeggen dat hij/zij moet worden uitgesloten van een baan. Met de juiste ondersteuning passen mensen met een handicap zich, net als iedereen, aan aan de eisen van de professionele rollen die ze moeten vervullen. Ook in Portugal zijn bedrijven wettelijk verplicht om quota in te voeren om een minimum aantal mensen met een handicap in hun personeelsbestand op te nemen. Bedrijven hebben de verantwoordelijkheid om de nodige aanpassingen te verrichten als zij werknemers met functionele beperkingen in dienst nemen. Hiervoor kan de werkgever een beroep doen op het Rijksinstituut voor Revalidatie en het Instituut voor Werkgelegenheid en Beroepsopleiding, die de nodige technische ondersteuning zullen aangeven en verstrekken. Bij het niet naleven van deze wet zijn sancties voorzien.
Volgens metingen in 2011 zijn er ongeveer 1.700.000 Portugezen met een beperking. Bijna een half miljoen van deze mensen heeft hulp nodig bij basishandelingen zoals lopen, wassen en aankleden, horen en zien. Het werkloosheidspercentage onder mensen met een beperking is de afgelopen jaren gestegen, terwijl de bevolkingsaantallen juist daalden. De werkgelegenheid voor mensen met een handicap in Portugal is verre van representatief. Ana Sofia Antunes is staatssecretaris Integratie van mensen met een handicap sinds 2019. Zij heeft een visuele beperking.
Auditief waarschuwingsapparatuur
Geconfronteerd met een tante die totaal doof is, blijkt het voor Jaime een kleine stap om iets te bedenken dat doven kan helpen. Hij ontwerpt een soort van polshorloge dat voorzien is van een miniatuurmicrofoon, een voorversterker en een logaritmische versterker, die trillingen produceert als er in de buurt een geluidsignaal klinkt, zoals het rinkelen van de telefoon of de deurbel, huilende baby’s, motoren of autoclaxons.
Optacon
Jaime Filipe deponeert het patent voor zijn visueel-tactiele systeem ‘electrovisor’ in 1959. Pas in 1965 zullen twee Noord-Amerikaanse onderzoekers dit Portugese patent doorontwikkelen tot het huidige apparaat Optacon dat instrumenteel is bij het onderwijzen van blinden.
Vernieuwer
Ingenieur Jaime Octávio de Magalhães Filipe is in 1923 in Lissabon geboren en hij sterft in 1992. Hij begint zijn carrière als technisch ontwerper bij de RTP. Na vijf jaar tekenkamer wil hij zich meer met de uitvoering bezighouden. Hij wordt een belangrijke schakel binnen de RTP bij de start van vernieuwende programmaconcepten. Tijdens de 29 jaren die hij actief is in het bedrijf vervult hij diverse functies als Hoofd Geluidsopname, verantwoordelijke voor de Lumiar studio’s, Hoofd Opleidingscentrum en Hoofd Ondersteuning Regionale centra Madeira en de Azoren.
Multitalent
Hij was getrouwd met Lina Maria, een bekend zangeres. Zelf was hij ook actief in de muziek. Hij componeerde mede de muziek van ‘Para cantar Portugal‘ (tekst van Artur Ribeiro), ‘Caminhos Perdidos‘ in 1966 (tekst van António de Sousa Freitas), ‘Agora Não’ (tekst van Artur Ribeiro) of ‘A Voz do Chão’ in 1970 (tekst van Francisco Nicholson). Deze liedjes deden mee aan diverse zangfestivals en waren alle Top 10-hits.
Een volgende keer gaat het over Via Verde, het elektronische tolwegbetaalsysteem en andere uitvindingen. Ken jij er nog een paar? Laat het ons weten op mail@portugalportal.nl.
Het aluminium cupje met 5 gram koffie en het bijbehorende apparaat dat gaatjes prikt en water verhit en dit hete water erdoorheen perst waarna het in een kopje wordt opgevangen. Echter, toen de ontwerper berekeningen maakte, kwam de kostprijs voor een kopje koffie zo dicht bij die van de Portugese cafés dat het voor Portugal onrendabel werd, zodat het patent verkocht werd dat nu over de hele wereld bekend staat als: Nespresso (en zijn klonen).
Een leuk weetje. Ik kan nergens iets vinden over een Portugees patent. Wat is de naam van die Portugese uitvinder? Ik lees veel over ene Eric Favre, maar dat is met name de ontwikkelaar van de Nespresso koffie capsule. Koffie https://www.portugalportal.nl/portugese-koffie/ is altijd een leuk onderwerp.
Maar eerst thee. Binnenkort een verhaal over thee, daarna over koffie.
Vorig jaar vertelde ik uitgebreid over mijn wederwaardigheden naar aanleiding van een aantal TIA’s die mij troffen tijdens mijn verblijf in Portugal. Uiteindelijk werd ik aan een halsslagader geopereerd in een Portugees ziekenhuis volgens een methodiek die standaard in Europa en daar buiten wordt toegepast en die ontwikkeld is in Portugal. Ook tijdens controles in een Nederlands ziekenhuis werd dat bevestigd. Graag wil ik deze uitvinding dan ook toevoegen aan het rijtje Portugese uitvindingen. Hierbij een artikel dat over de uitvinder en diens vinding verhaalt.
Neurological news from Portugal II – the land of the 4th EAN Congress – João Cid dos Santos – inventor of endarterectomy
February 1, 2018
João Cid dos Santos was a Portuguese surgeon (Lisbon 1907-1975) devoted to Vascular Surgery.
After graduated at University of Lisbon – Faculty of Medicine in 1933 he moved to Strasbourg to practice vascular surgery with René Lerich.
Following the pioneer work of Egas Moniz and inspired by the work of his father Reynaldo dos Santos also a surgeon and professor at the University of Lisbon, School of Medicine who performed the first aortography by injecting directly the abdominal aorta, he devoted to vascular surgery and angiography performing the first phlebography in humans in 1933.
In 1946, he removed a thrombus and the atherosclerotic plaque from a near occluded superficial femoral artery by removing the endothelium. This audacious procedure had never been performed before due the risk of a secondary thrombus formation but he trusted in a new drug: heparin and was well succeeded.
This procedure named thereafter “endarterectomy” has been used in other vascular beds such as aorta and carotid artery that was first performed by DeBakey in 1954.
Carotid endarterectomy is still a standard procedure for removal of atheroma according to international guidelines.
by Victor Oliveira, Neurologist
Dept. Neurology – Hospital Santa Maria / Faculty of Medicine – University of Lisboa
Dank je, Joost, voor het melden van deze door een Portugees onderzochte en in de praktijk gebrachte behandeling. Interessant om hier wat dieper op in te gaan.