Portugal Portal

Overal kurkeiken, olijfbomen, sinaasappel- en citroenbomen. De intens licht trillende lucht geurt naar rozemarijn en tijm. Op ’t gevoel af de weg volgend door het glooiende landschap. Links en rechts onverwacht opduikend. Gaten en kuilen in het wegdek. In deplorabele staat, dus smachtend naar onderhoud.

In de maag restanten van een beker verse melk. Vanochtend opgedronken. Inmiddels geslagen tot verzuurde room. Als bij toverslag een stoplicht. Verkleurend van oranje naar rood. Op deze smalle landweg in “nergenshuizen”. Door de Alentejo, onderweg naar São Teotónio.

Stilstaan in de hete zonneschijn. Ook al is ’t nog voor twaalven. Wachten tot het bevrijdend groen verschijnt. Ondertussen geen tegenligger te bekennen. Enkele honderden meters verderop doemt werkverkeer op. Er rondom heen grote mannen met armen als boomtakken. Merkwaardig, want aan de overkant in de verste verte geen stoplicht te zien.

Heimwee

Een drukte van belang op de markt. Vol hongerig volk. Aan lange tafels, rij na rij. Met een papieren tafellaken gedekt. Een kleurig kleed eronder. Alleen een vork en een wijnglas erop. Even in de wacht om te kunnen bestellen. Een menukaart ontbreekt. Er is maar één gerecht verkrijgbaar. Kip van de grill met friet en salade.

De Hollandse kolonie zit altijd aan deze kant, naar ik begrijp. Aan de overkant zetelt de Duitse enclave. Hier is het ons kent ons, zoveel is mij duidelijk. Na hartelijke begroetingen worden de laatste nieuwtjes uitgewisseld. Afspraken gemaakt voor bezoekjes over en weer. En, in gezamenlijkheid gegeten en bovenal geofferd aan Bacchus.

Nederlanders allemaal woonachtig in Portugal. Sommigen uit de buurt, anderen komen van heinde en ver. Eén ding hebben zij kennelijk gemeen. De ijzersterke drang naar onderlinge verbondenheid in den vreemde. Dringend behoefte aan sociaal contact met landgenoten. Het ervaren van de oer-Hollandse gezelligheid.

Opmerkelijk

Allemaal spreken zij vol lof, zonder meer. Over dit prachtige land. Hoe fijn zij het hier vinden. Over hoe uitzonderlijk mooi zij toch wonen. Niettemin staat hun huis te koop. Of gaat binnenkort in de verkoop. Menigeen ziet in mij kennelijk een potentiële gegadigde. Een bijzondere gewaarwording.

Een marktvrouwtje loopt rond. Zij neemt de bestellingen op. Haar collega gaat over het geld en rekent af. Een goedlachse tandeloze moeke. In een smetteloos gesteven mouwloos schort. Met witte muts olijk schuin op haar hoofd. Methodisch werken zij samen tafel voor tafel af.

Meesteressen in het negeren van ongeduldige klanten. Die ene die eerder wil eten. De ander die (te) vlug wenst af te rekenen. Een ingezette hulpkracht maakt overal een praatje. Overduidelijk zijn voorliefde, naast een andere opdracht. Ogenschijnlijk zijn belangrijkste taak.

Netelig

Het afruimen van het glaswerk. Elk wijnglas controleert hij nauwgezet. Of het echt helemaal leeg is. Zit er nog een bodempje in, dan klokt het geestrijk vocht in zijn keelgat. Onverstoorbaar schuift hij bij de volgende tafel aan. Voor meer van hetzelfde.

In de Portugese cultuur is nee zeggen blijkbaar onhoffelijk. Onvergelijkbaar met onze Hollandse directheid. Opa Dick vraagt om een glaasje medronho (likeur) als afsluiter van de maaltijd. De dame van de bediening trekt een zorgelijk gezicht.

Denkbaar is dat men dit drankje bij een marktkraam niet schenkt. Kennelijk heeft zij er moeite mee. Dit ruiterlijk toe te geven. Daarom omzeilt zij een teleurstellend antwoord. Met veel omhaal van woorden, naar blijkt. Uiteindelijk komt zij aan het slot van haar betoog. “Medronho é complicado”. Hoezo … ingewikkeld.