Portugal Portal

Op vakantie in de Algarve kwam ik al wandelend en fietsend door twee natuurgebieden waar nog op ambachtelijke wijze zout wordt gewonnen. In Portugal heet dit flor de sal (in het Frans fleur de sel, in het Nederlands zeezout).

Natuurparken in het oosten van de Algarve

In het oosten van de Algarve vind je twee natuurparken: het Parque Natural da Ria Formosa en het Reserva Natural do Sapal de Castro Marim e Vila Real de Santo António. Beide natuurparken zijn van groot belang voor broed- en trekvogels. Het zijn daarom internationaal erkende ‘wetlands’.

1. Parque Natural da Ria Formosa (Tavira)

Tussen Faro en Tavira ligt een 60 km lange gordel van eilanden en schiereilanden met daarachter een lagune. In 1987 werd dit gebied uitgeroepen tot natuurpark. Het heeft een oppervlak van ruim 18.000 hectare

De lagune bestaat uit een labyrint van zoute moerassen, slikken, schorren, zoutpannen, zandeilandjes en kanalen. Een reeks zanderige eilanden en schiereilanden met lage duinen beschermt haar tegen de oceaan. Omdat het directe achterland op sommige plekken een stuk boven zeeniveau ligt, kun je prachtig uitkijken over de lagune. Het is een oase van rust in de toeristische Algarve.

In het natuurpark wonen maar weinig mensen (ruim 7000). Er zijn een paar vissersdorpen, waarvan een aantal is uitgegroeid tot badplaats. Net buiten het park liggen wat grotere plaatsen: Faro, Olhão en Tavira.

Aan de rand van de lagune is er wat landbouw, vooral fruitteelt: olijven, citrusvruchten, vijgen en amandelen. Er zijn nog een paar bedrijven die zeezout produceren. De belangrijkste bron van inkomsten vormt echter het toerisme. Binnen de grenzen van het park is daar weinig van te merken.

2. Reserva Natural do Sapal de Castro Marim e Vila Real de Santo António

In het uiterste oosten van de Algarve, op de grens met Spanje, komt de rivier de Guadiana uit in zee. Een paar kilometer voor de monding van de rivier wijken de heuvels en stroomt de Guadiana door laagland. Hier vormde zich een moerasachtig gebied waar eb en vloed grote invloed hebben. Bij vloed stroomt zout water het moeras in. Dit, in combinatie met de vele uren zonneschijn, maakte het een ideale plek voor de winning van zeezout.

Dit natuurgebied werd in 1975 uitgeroepen tot natuurreservaat. Het heeft een oppervlak van ruim 2000 hectare. Binnen de grenzen van het reservaat ligt één stadje: Castro Marim. Er wonen zo’n 7000 mensen. Vanaf het kasteel van Castro Marim en het vlak daarbij gelegen gelegen fort São Sebastião heb je een prachtig uitzicht: zoutmoerassen, zoutpannen en kreekjes omringd door heuvels met boomgaarden. Het krioelt er van de waadvogels.

Er zijn nog een paar bedrijven die op ambachtelijke wijze zeezout winnen. Rond Castro Marim liggen dan ook vele zoutpannen.

Hieronder enkele foto’s die ik maakte tijdens een wandeling: zoutpannen en zoutbergen bij Castro Marim.

• 

• 

• 

• 

• 

Wat is flor de sal?

Gewoon tafelzout wordt via ingewikkelde chemische processen geraffineerd tot een hagelwit product dat onbeperkt houdbaar is. Door dit raffineren verdwijnen de meeste natuurlijke mineralen. Alleen natriumchloride blijft over. Vervolgens worden nog enkele stoffen toegevoegd. Het zout wordt ‘verrijkt’ met jodium, dat vergroting van de schildklier, bekend als krop-ziekte of struma, tegengaat. Door toevoeging van antiklontermiddelen is het altijd makkelijk strooibaar.

Natuurlijk zeezout (flor de sal) wordt geoogst door verdamping en kristallisatie van zeewater door zon en wind. Er wordt niets aan toegevoegd.

Het zeezout uit Tavira is erg geliefd om zijn zuivere en zachte smaak. Kenners prefereren dit flor de sal uit Tavira boven het fleur de sel uit Frankrijk. Op de website van Tavira Sal (in het Nederlands) staat een interessant verhaal over de geschiedenis en de techniek van de zoutwinning. Ook kun je er flor de sal bestellen.

Bronnen:

• Reserva Natural do Sapal de Castro Marim e Vila Real de Santo António
• Parque Natural da Ria Formosa (Tavira)
• Het verhaal van de ‘salinas’ van Tavira (Tavira Sal)
• Wandelgids: Algarve, 26 wandelingen
  In deze gids vind je ook een wandelroute langs de zoutmijnen in het natuurpark bij Castro Marim.