Al op jonge leeftijd begon ik recepten te verzamelen, geïnteresseerd als ik was in koken en vooral in lekker eten. De oudste recepten in mijn verzameling zijn van 1957 en staan in de ‘Tuinbouwtips’, een foldertje dat bij groenteman lag.
De gemeente Tavira, die het mediterrane dieet uitdraagt, is in 2021 begonnen met de uitgave van een maandelijkse folder met recepten die de regio, traditie en cultuur vertegenwoordigen. Omdat Tavira de hoofdstad van de spreekwoorden is, staan in elke uitgave ook bijpassende spreuken.
Nog steeds, en niet veranderd in al die tussenliggende jaren, kun je mensen blij maken met een leuke receptenfolder. Maar onze kijk op seizoensgroente en -fruit is wel flink veranderd.
Groente en fruit van het seizoen
In de Tuinbouwtips van december 1957 staan recepten voor spruiten, witlof, kool, prei en boerenkool. Als fruit worden appels en peren genoemd. Beide fruitsoorten hebben dat jaar een slechte opbrengst, waardoor er weinig aanbod is en de prijzen hoog zijn.
Naast de genoemde groente- en fruitsoorten was het aanbod niet veel groter. Dat er sla in de winkels lag, was al heel bijzonder, uitgelegd wordt dat deze in kassen wordt gekweekt. Als er al groente of fruit van buiten het seizoen op tafel stond, kwam dat uit weckflessen of uit blik.
Aardbeien in december
Sinds die tijd is er een enorm veel veranderd in het kweken, oogsten, bewaren en transporteren van groente en fruit. In de kastuinbouw wordt door middel van verwarming en licht een ander seizoen of een ander klimaat nagebootst. Mede hierdoor kwamen er nieuwe soorten op de markt als tomaat, paprika en aubergine. Andere soorten verdwenen uit de winkels omdat ze ziektegevoelig, lastig te kweken of slecht te bewaren waren. Typische bewaarvruchten als appels en peren kunnen steeds langer worden bewaard door koeling en beluchting.
Dit alles heeft ervoor gezorgd dat de meeste groente- en fruitsoorten het gehele jaar verkrijgbaar zijn. En groeien ze niet op eigen bodem, dan worden ze ingevlogen uit andere landen.
Verse aardbeien in december. Het is een enorme luxe, maar is het ook een verbetering? Moet je wel aardbeien in december willen eten?
Eet lokaal verbouwde gewassen uit het seizoen
Steeds vaker krijgen we het advies om groente en fruit te eten die horen bij het seizoen en het liefst ook lokaal verbouwd zijn. Daarmee ontzie je het milieu want seizoensgroente en -fruit hoeven immers niet in verwarmde kassen te worden gekweekt of langdurig in de koeling te worden bewaard. Ze hoeven niet te worden ingevlogen en worden over minder grote afstanden getransporteerd. Dat laatste zorgt er weer voor dat er minder verpakkingsmateriaal nodig is.
Er zijn ook andere voordelen. Studies wijzen uit dat de voedingswaarde van groente en fruit van het seizoen beter is. Zelfs de vitamines zijn meer aanwezig in het ‘eigen’ groeiseizoen van de plant.
Ook de kleur, geur en smaak van groente en fruit uit het seizoen zijn beter. En omdat ze volop verkrijgbaar zijn, zijn ze ook goedkoper.
Groente- en fruitkalender
Steeds meer mensen wonen in de stad en hebben geen eigen groentetuin. Ze doen hun inkopen in de supermarkt, waar de meeste groente en fruit worden verhandeld. Daardoor weten veel stadsbewoners niet meer wat bij welk seizoen hoort.
In Nederland kun je op de site van het Voedingscentrum lijsten vinden met de groente en fruit van het seizoen.
In Portugal heeft de consumentenbond, Deco Proteste, een kalender voor fruit (fruta) en groente (legumes) op zijn website geplaatst. Handig bij het kiezen (wat is het seizoen van avocado of anona?). Maar ook nog eens een leuk hulpmiddel om Portugese namen van groente en fruit te leren (hoe heten schorseneren in het Portugees?).
Ik blijf ze verzamelen, foldertjes met recepten.
Wat een leuk, maar vooral herkenbaar artikel. Ja, het was vroeger ondenkbaar dat je in december aardbeien at. Hoogstens uit blik, geserveerd met slagroom, die zelf geklopt werd met de hand i.p.v. uit een spuitbus. Dat was een ware traktatie.
Leuk artikel Maja, vooral ook omdat het uit Tavira komt.
De stad waar ik verliefd op ben geraakt door bijna dagelijks te eten in een achteraf tentje waar mamma kookt en pappa serveert.
Leuk ook de vraag over schorseneren. Als je in Nederland schorseneren zegt staat ruim 50% van de mensen je dom aan te kijken: Nooit van gehoord, kun je dat eten ?
Hoop komend jaar weer eens voor wat langere tijd die kant op te komen. Als je een fijne tip hebt ? Die is van harte welkom.
Fijne dagen.
Wat herkenbaar, vroeger aten we inderdaad alleen seizoensgebonden groenten en fruit, en niemand die erover klaagde, maar je wist natuurlijk niet beter. Dank je wel voor de link voor de groentekalender, super handig!