Portugal kent een rijke kunstgeschiedenis. De oudst bekende schilder is Vasco Fernandes ofwel Grão Vasco (de Grote Vasco), die vermoedelijk in het noordelijke Viseu is geboren en voornamelijk altaarwerken schilderde. Hij was de eerste schilder die zijn werken ondertekende. Na de Anjerrevolutie zette de Portugese schilderkunst zijn eerste stappen in de moderne tijd. Half 1970 woedde de popartstroming en Portugal haakte daar dus wat later op aan. Anno 2018 is er een groeiend aantal bekende moderne kunstenaars.
Ongetwijfeld kennen velen van ons dé Portugese moderne kunstschilders uit musea als het Calouste Gulbenkian Modern Museum of het Museu Berardo in Lissabon. Ook in het noordelijk liggende Porto kun je flink aan de bak als je moderne Portugese of internationale kunst wilt zien, ga naar het Serralves, het São Mamede of de kleine kunstgalerijen, maar hoe zit het met het kunstaanbod in de Minho, buiten Porto, en dan bedoel ik niet wat er hangt in welke musea, maar hoe beleeft men kunst in de Minho en wat is het aanbod?
De hieronder genoemde nationaal en/of internationaal bekende kunstenaars zijn allen geboren in het noorden en de evenementen vinden plaats in de Minho. Er ontbreken zeker namen en initiatieven aan deze opsomming, toch hoop ik dat sommigen nieuwsgierig zijn geworden en in de auto, bus of trein stappen om die rare jongens uit het noorden eens te bezoeken, want ook naast de kunst is er veel te ontdekken.
Amarante
Het museum Amadeo de Souza-Cardoso werd in 1947 opgericht door Albano Sardoeira in een klooster van São Gonçalo in het stadje Amarante. De naam verwijst naar een van de meest beroemde 20e eeuwse kunstenaars van Portugal. Dit museum heeft een zeer verrassende diverse verzameling moderne en hedendaagse kunst zeker voor zo’n klein dorpje in het noorden.
Amadeo Ferreira de Souza–Cardoso (Manhufe, 1887) was de zoon van een rurale ondernemer, die als eerste vinho verde exporteerde. Amadeo woonde enkele jaren in Frankrijk waar hij leerde, werkte en veel contacten had met de modernistische schilders van die tijd. Zijn werk werd geïnspireerd door het kubisme, futurisme en expressionisme. Hij keerde terug naar Amarante tijdens het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Hij onderhield schriftelijk contact met veel andere kunstenaars (deze correspondentie ligt in het Gulbenkian). De mooiste schilderijen maakte hij in deze periode. Hij stierf jong, in de dertig, aan de vooravond van een veelbelovende internationale bekendheid. De Souza–Cardoso is lang in de vergetelheid geraakt, totdat in 1983 de Calouste Gulbenkian Stichting hem een plek gaf die hij verdient.
Het huis waar Amadeo werd geboren is nog steeds eigendom van de familie. In zeldzame gevallen is het huis open voor bezichtiging.
Arga de Baixo, Serra d’Arga
Arte na Leira (kunst op het platteland) is een initiatief van Mario Rocha (Viana, 1954). Dit “kunst in open lucht” evenement speelt zich af in het hart van de Serra de Arga in de gemeente Caminha. Deze expositie van schilderijen, keramiek en fotografie is een jaarlijks terugkerende happening vanaf half juli tot en met half augustus. Rocha begon in 1998 met het openzetten van zijn huis, atelier en tuin voor zijn eigen werk en dat van een aantal andere schilders, onder wie een Nederlander. Daardoor biedt Mario jaarlijks aan studenten van de Instituto Politécnico (Artes Plásticas e Tecnologias Artísticas) van Viana, de mogelijkheid om hun werk aan het publiek te tonen. Deze studenten hebben een eigen vleugel voor hun beeldhouwwerk, meubels, foto’s, schilderijen en installaties.
De highlight van de 20e editie is een keramiek paneel van 1,8 meter hoog en 2,7 meter lang, in reliëf. Het is een eerbetoon aan de lokale muzikant Nelson Vilarinho, die harmonica speelt.
Braga
De 28e editie van het Internationale Festival voor Fotografie en Beeldende kunst in Braga vindt dit jaar plaats van 21 september tot 28 oktober.
Het thema komt van de Nederlandse schrijver/journalist/programmamaker Wim Kayzer, die de toeschouwer via een reeks interviews, uitnodigt om na te denken over de concepten van Beauty and Consolation.
Het festival zal verschillend werk van nationale en internationale fotografen tonen in historische en monumentale gebouwen, musea en galerijen.
Abel Mendes (Braga, 1933–2017) was een neofiguratieve schilder en winnaar van de Nationale Prijs voor Schilderkunst in 1966. Hij was tevens oprichter en voorzitter van het Centre for Studies on Culture and Teaching of Portuguese Speaking Countries (CECEPEP) en oprichter van het Portugese Taal Cultuurhuis (CCL).
Braganςa
Graça Morais (Vieiro, Tras-os-Montes, 1948) wordt op jonge leeftijd geïnspireerd door Van Gogh en Francis Bacon. Ze reist veel en woont o.a. in Europa, Kaapverdië, Japan. Ze is veelzijdig, schrijft boeken, maakt tapijten, schilderijen en documentaires. Ze is lid van de Nationale Academie voor Schone Kunsten. In 2008 opent ze het Centre for Contemporary Art.
Het Centre for Contemporary Art Graça Morais wil de kennis van nationale en internationale hedendaagse kunst vergroten en verdiepen. Het centrum biedt een programma van tijdelijke, collectieve en individuele tentoonstellingen. Het Art Centre is een kunstcollectie aan het opzetten, welke tot stand komt door donaties, werken op deposito of directe inkoop. Het Centre ook bekend als Solar dos Veiga Cabral of Solar dos Sá Vargas is een typisch herenhuis uit het noorden en toont in alle details het type Portugese genderarchitectuur van de laatste eeuw.
Guimarães
José Maria Fernandes Marques (Guimarães, 1939), beter bekend als José de Guimarães, wordt beschouwd als een van de toonaangevende Portugese moderne kunstschilders. Veel van zijn werken worden tentoongesteld in diverse musea in Europa, Israël, Brazilië, de VS, Canada en Japan. Hij is zeer betrokken geweest bij de activiteiten rondom de verkiezing van Guimarães tot Culturele Hoofdstad van Europa. Hij is ook een van de oprichters van het Internationale Centrum voor de Kunst.
Centro Internacional das Artes José Guimarães. Het CIAJG stelt zich als doel om objecten en afbeeldingen uit het verleden, soms zonder enig duidelijk verband tentoon te stellen. Het CIAJG wil dat het museum weer een plek van verwondering en reflectie wordt waar schijnbaar onverenigbare dimensies van volkse en populaire ambachten, gewoontes, gebruiken en verhalen naast elkaar staan en hangen.
Severino António Ribeiro Pereira (Vieira do Minho, 1957) is de enige Portugese beeldhouwer die consistent glas gebruikt als sculpturaal materiaal. Daarnaast is hij schilder, maakt hij gravures en is hij ook productief in de digitale kunst en de literatuur.
Viana
A Sede da Ordem dos Médicos. In 1898 werd door een kleine groep artsen uit Lissabon een klassenassociatie van Portugese artsen opgericht. Momenteel zijn er drie regionale ordes. Ook de noordelijke sectie beschikt over een aantal medische accommodaties en zalen voor artsen om wetenschappelijke bijeenkomsten, conferenties, cursussen en/of kunsttentoonstellingen te (laten) organiseren.
Van 20 juli tot en met 31 augustus wordt de abstracte kunst van de Nederlander Marco Rooth (Den Haag, 1952) geëxposeerd. Marco woont in Riba de Âncora. Exposição de Pintura de Marco Rooth.
Vila Nova de Cerveira
Een groep kunstenaars richtte in 1978 de Cerveira Art Biennale voor Beeldende Kunst op. Na een twintigtal jaren groeit dit uit tot een goed geoliede organisatie. Dit evenement breidt zijn activiteiten uit van Portugal naar andere Europese landen (met name Galicië in Spanje). Dit jaar is de 40e editie van 10 augustus tot en met 23 september en is een hommage aan de kunstenaar Cruzeiro Seixas.
Jaime Isidoro (Porto, 1924-2009) is de oprichter van de Cerveira Art Biennale. Hij was kunstschilder en daarnaast was hij actief met het bevorderen van de kunst door bijvoorbeeld het opzetten van het Revista de Artes Plásticas en het organiseren van diverse kunstevenementen. Hij is ook de initiator van het huidige Artistic Residencies-project van de Cerveira Art Biennal Foundation. Het Artistic Residencies-programma biedt nationale en internationale artiesten de gelegenheid om individuele of collectieve artistieke projecten te ontwikkelen. Het gaat hierbij om synergie te zoeken, de kunstenaar en de kunst dichterbij de mens te brengen door uitwisseling en onderling contact. Dit “Dorp van de Kunsten” bevordert de Portugese cultuur en de kunst.