Portugal Portal

Leuk voor een regenachtige middag: bouw zelf een caíque. In dit artikel lees je wat een caíque is en de bestanden voor de bouwplaat kun je zelf downloaden en printen. Veel knutselplezier!

Wat is een caíque?

De caíques (Turks: kayk; Italiaans: caicco; Frans: caïque) deden dienst langs de kust van de Algarve, in Setubal en Lissabon. Het vaartuig had een rechte voorsteven en een achtersteven in de vorm van een paneel. Het dek had een verhoging halverwege en in het midden lagen er drie of vier luiken. Het oog op de boeg is het oog van Odysseus dat helpt om vissen te vinden of het is het oog dat op tijd voor gevaar waarschuwt.

Een caíque was uitgerust met twee grote driehoekige (Latijnse) zeilen, het ene op de voorsteven met een mast die naar voren helde en het andere erachter, omhooggehouden door een kortere mast en naar achteren hellend.

Het waren de vermoedelijke opvolgers van de caravellen. Ze waren duurzaam en snel en excellent om mee te zeilen en te manoeuvreren. In de zomertijd konden de vissers, door deze kwaliteiten, vanaf Olhão naar de Marokkaanse kust zeilen, waar ze visten op makreel, heek en andere soorten vis. Ze waren ook in gebruik als kustvaarder, voornamelijk voor het vervoer van fruit naar Lissabon

Zeventien mannen uit Olhão voeren met een dergelijke caíque, de Bom Sucesso, in 1808 naar Rio de Janeiro om het hof en koning Dom João VI op de hoogte te stellen van het terugtrekken uit Portugal van de troepen van Napoleon. Ze hadden vijf brieven bij zich, waarin van dit feit melding werd gemaakt door diverse autoriteiten. Portugezen vinden dat deze ‘postbestelling’ de eerste zeepost tussen Portugal en Brazilië genoemd mag geworden.

Bij kalm weer kon er met dit vaartuig ook geroeid worden met een bemanning van 25 tot 30 man en een kapitein. Daarbij dan ook nog vier jongens en twee cães de aqua, een ras van  harige honden met zwemvliezen, die ieder aan een kant van de boot stonden op te letten precies op het moment dat het net werd ingehaald. Wanneer er dan een vis ontsnapte sprong de hond in het water, greep de vis en bracht hem in zijn bek terug aan boord.

De bemanning van een caíque voor vrachtvervoer bestond uit maximaal vijf man.

Bouw zelf een caíque

Handleiding

Download en print de volgende bestanden:

• Caique 1 en Caique 2 (de boot) op A4 dik papier (180 of 200 gram)
• Caique 3 (de zeilen) op dun lichtgekleurd A4 papier (60-80 gram), 2x of dubbelzijdig.
• Caique 4 en Caique 5 (de handleiding) op normaal A4 papier en daarna aan elkaar leggen

Hieronder de vertaling van wat op de originele bouwhandleiding (caique 4 en 5) in het Portugees en Engels staat beschreven:

1. Maak jezelf vooraf bekend met alle delen van het model en de uitleg van de codes.
2. Probeer de volgorde van het in elkaar zetten te overzien aan de hand van de opgegeven nummers.
3. Misschien een goed idee om met potlood op de achterkant van ieder stuk de nummers die tussen haakjes staan over te nemen.
4. Of te beginnen met een kopie te maken van de bladzijden om zo de nummers te blijven zien.
5. Maak alle benodigde vouwen voordat je gaat uitknippen.
6. Knip aan de binnenkant van de doorgaande lijnen zodat ze niet meer te zien zijn als je klaar bent. De lijnen met strepen die dicht op elkaar staan geven aan dat er gevouwen moet worden naar buiten toe.
7. De lijnen met om en om strepen en kruisen geven aan dat er gevouwen moet worden naar binnen toe. De lijnen met ver uit elkaar staande strepen geven de grens aan waarachter geen lijm meer mag worden aangebracht.
8. De standaard kan op karton worden geplakt.
9. Gebruik zo mogelijk een universele lijm.

Vertaling van enkele termen:

• Cut or slash: knip of snij
• Punch out: pons uit
• Crease (printed side) and fold outwards: naar buiten vouwen
• Crease (unprinted side) and fold inwards: naar binnen vouwen
• Limit of the area where glue should be applied: grens van het gebied waarop gelijmd kan worden
• Glue back to back: achterkant aan achterkant lijmen
• Roll up: oprollen
• Slash: inprikken

Mijn tip: gebruik een satéprikker om de mast te verstevigen.

Bouwplaat uitgegeven door de Região de Turismo do Algarve.