Jarenlang woonde ik in een flatje in Amsterdam samen met een soms twee katten. Die kwamen nooit buiten, behalve op het balkon en zaten gezellig naast je op de bank.
Ik vond het heerlijk om katten in huis te hebben. Ze zijn altijd blij als je thuiskomt en meestal goed gezelschap. Toch besloten we, toen de laatste overleed, geen kat meer te nemen. Een kattenbak in huis, het is niet fris en altijd kattenharen op je kleding ook niet. Onze nieuwe huisdieren in Portugal werden kanaries. Dan kun je al helemaal niet aan een kat beginnen. Hier in Portugal heb ik dan ook geen flatkatten maar wel voordeurkatten. Heel anders, maar niet minder gezellig.
Voordeurkater
Op een dag lag in het plantsoentje voor onze deur een prachtige cyperse kater, met lange poten met een wit puntje aan zijn staart alsof iemand die in de verf had gedoopt. Ik dacht dat hij misschien gewond was omdat hij luidkeels miauwde, maar hij leek prima in orde. Ik had niets in huis dat kon dienen als kattenvoer, maar een buurman was zo aardig een bakje brokjes neer te zetten. Ik zag later dat de kater met zijn welluidende stem meer mensen in onze straat ertoe had aangezet eten en drinken voor hem neer te zetten.
Voordeurpoes
Niet veel later bracht de kater een zwarte poes mee die drachtig was en bij ons voor de deur bleef wonen. Mijn buurvrouw en ik waren dol op haar en verzorgden haar samen. De bevalling vond buiten ons gezichtsveld plaats aan de overkant van de straat op een verlaten boerenerf. Poes verdeelde de tijd tussen haar nest en onze voordeur. Er was eventjes wat gepruttel van een andere buurvrouw die geen kat voor de deur wilde, maar dat verdween als sneeuw voor de zon toen de zwarte poes haar jong meebracht. Iedereen was vertederd door de babypoes. Mijn buurvrouw vond een baasje voor de jonge kat en vroeg het gemeentelijk asiel of ze onze poes wilden steriliseren. Zo geschiedde, maar helaas werd poes niet lang daarna aangereden en overleefde dat niet.
Familieuitbreiding
De cyperse kater bleef nog een paar dagen naar de zwarte poes uitkijken. Toen hij begreep dat ze niet meer terugkwam, bracht hij twee cyperse poezen mee, ook in verwachting. Zelf overleed hij niet veel later, misschien van ouderdom. Op een ochtend lag hij dood op de stoep, in elkaar gerold alsof hij sliep.
Inmiddels waren de ‘voordeurkatten’ niet meer van mijn buurvrouw en mij alleen. Meer mensen in de buurt wilden voor de katten zorgen. De voederplek verhuisde daarom naar de hoek van de straat, een paar meter verderop. De katten hebben nu een grote tegel tot hun beschikking waarop de etensbakjes staan. Die is makkelijk schoon te houden, goed bereikbaar en in het zicht van meerdere buurtbewoners.
En zo zet de kattendynastie zich voort. De cyperse poezen kregen jongen: twee katers en een poes die vaak aandoenlijk ineengestrengeld op een autodak liggen te slapen. Ook zij hebben zich alweer voortgeplant.
Voorbij de voordeur
Het gevolg is dat je niet meer zomaar de voordeur uit kunt lopen zonder iets te eten mee te nemen. Er is altijd wel een kat die verwachtingsvol aan komt slenteren omdat hij of zij trek heeft in een lekker hapje. Of ze staan allemaal voor de deur te wachten omdat ze het de hoogste tijd vinden. Wij zeggen tegen elkaar voor we de deur uitgaan: “Denk eraan dat je iets meeneemt om langs de douane te komen.”
Natuurlijk is een kat voor de deur niet hetzelfde als een kat in huis. De voordeurkatten zijn geen schootkatten. Ze kennen en herkennen je. Ze zullen ongetwijfeld van je houden, je bent immers hun wandelende voorraadkast. Sommige willen geaaid worden en geven kopjes, andere niet. Probeer ze dan maar niet aan te halen, want je hebt zo een mep te pakken. Een buurman kreeg eens zo’n haal en zat een dag of wat later bij de eerste hulp met een flinke ontsteking aan zijn hand.
Het leven van een straatkat
Het leven de katten op straat is zwaarder dan dat van een flatkat. Ze moeten niet alleen uitkijken voor het autoverkeer, maar hebben ook te maken met agressie van honden en andere katten. Elk jaar zijn de poezen drachtig, maar toch zie ik heel weinig jonge katjes. Misschien vallen die ten prooi aan een vos, een mangoest of een roofvogel. Maar het kan ook zo zijn dat de moederpoezen agressief zijn naar elkaars jongen. Ook volwassen katten lijken niet oud te worden. Onlangs is al de derde kat voor de deur overleden, hij was pas anderhalf jaar oud.
Maar mijn leven is erop vooruitgegaan. Geen haren in huis, geen kattenbak om te verschonen en toch katten om je heen!
Noot van de redactie: In Portugal bestaat een organisatie die zich bekommert om het lot van straatdieren. Een belangrijke taak van deze organisatie is het steriliseren en weer uitzetten van deze dieren, zodat ze zich niet verder voortplanten. Op hun website vind je een formulier (in het Portugees en in het Engels) waar je een straatdier kunt aanmelden voor sterilisatie: https://animaisderua.org/
Er zijn vanuit de meeste Câmaras initiatieven om straatkatten gratis te steriliseren of te castreren. Katten zijn, ik ben een groot kattenliefhebber, een ramp voor de natuur en het stimuleren door het eten geven van grote, ‘ongeholpen’ kattengroepen wordt niet op prijs gesteld op de meeste plekken. Ook, omdat de katten geen medische zorg krijgen, zie je vaak schrijnende gevallen van een kudde katten met ontstoken ogen, een van snot opgedroogd masker en open wonden. Misschien is het een goed idee om bij de Câmara te informeren of er een sterilisatie-initiatief bestaat.
Twee weken geleden hebben wij een aanloopkater laten steriliseren (castreren) via de gemeente, Albufeira in ons geval. Dat ging werkelijk enorm snel, de medewerkers zijn bijzonder vriendelijk en het is een gratis service, gewoon om te voorkomen dat de wilde dierenpopulatie zich uitbreidt. Na een telefoontje konden we direct een kattenmand op komen halen (in bruikleen), we hoefden niet af te spreken wanneer we met Zorro (zo hebben we ‘m gedoopt) langskwamen want Zorro leidt zijn eigen leven dus was het ook maar afwachten wanneer hij aankwam. Maar dat was snel en een dag later liep Zorro als kersverse je-weet-wel kater alweer over onze berg te ravotten. Geweldige service van de gemeente Albufeira dus: https://www.cm-albufeira.pt/content/recolha-e-alojamento-de-c-es-e-gatos
Sinds 2013 verzorg ik een kolonie straatkatten in het centrum van Viana do Castelo. Mag eigenlijk niet van de Câmara maar omdat ik ze helemaal heb laten steriliseren maken ze hier geen probleem van. Zodra zich een nieuwe kat aanmeldt wordt ook deze geholpen. Tegenwoordig met behulp van de Gatos de Ninguém waar ik sinds 2018 als vrijwilliger werkzaam ben.
De gesteriliseerde katten zijn herkenbaar doordat er een klein stukje van het linkeroor wordt verwijderd. De kittens die in de vrije natuur geboren worden sterven vaak een nare dood. Inderdaad ook de katten die ik verzorg worden ziek maar met hulp van de stichting worden ze gevangen en naar de dierenarts gebracht.