Een verhandeling over het verloop van de coronapandemie in Portugal in 2021.
In 2021 begint de wereld aan de vaccinatie. Het licht in de tunnel is gevonden en het begin van het einde is daar. Waar 2020 een jaar was van verrassingen en verbazingen, moet 2021 het jaar van de wederopstanding worden.
Portugal kent in 2021 een extreem zware januarimaand. De coronabeperkingen tijdens de feestdagenperiode in 2020 waren niet streng en dus gingen we in Portugal massaal traditiegetrouw op bezoek bij de familie aan de andere kant van het land. Met als gevolg dat er medio januari files met ambulances voor de ziekenhuisdeuren staan en er Duitse hulptroepen ingevlogen worden. Terwijl Portugal in 2020 vaak het beste jongetje van de Europese klas was, bungelt het begin 2021 onderaan de ranglijst. Een tweede lockdown is onvermijdelijk en start op 15 januari. Wederom pompt de regering veel geld in de economie middels compensaties links en rechts, maar schade blijft schade, wie deze ook betaalt.
De voorjaarslockdown duurt grofweg drie maanden en wordt langzaam en stapsgewijs afgebouwd. Daarbij wordt zelfs gekeken naar de besmettingsgraad per gemeente. De meestal tweewekelijkse stappen worden ruim van tevoren bekendgemaakt evenals de vereiste condities om de de stap door te laten gaan. Dit levert duidelijkheid op en dus rust in het land. Begin mei zijn vrijwel alle restricties verdwenen, al blijft maskergebruik in sommige gevallen verplicht. Dat voelt echter niet meer als een restrictie, net zoals we ook aan de veiligheidsgordel in de auto gewend zijn geraakt.
In de zomer merk ik zelfs dat de beijinhos en abraços weer een beetje terugkomen. Die behoefte elkaar aan te raken bij de eerste ontmoeting van de dag blijkt moeilijk te bedwingen. Het is nu vaak een boks, even met de vuisten tegen elkaar. Of een elleboogkus.
In 2020 schreef ik een coronakroniek voor Portugal Portal, in vier delen. Alles bij elkaar bijna een uur leesvoer over de eerste pandemie die ik en mijn lezers meemaakten. Over grote lijnen maar ook over heel veel kleinigheden die me opvielen. Omdat juist die kleine opmerkelijkheden over tien jaar vergeten zijn.
maart-mei
juni-juli
augustus-oktober
november-december
Aan het einde van de zomer 2021 is Portugal vaccinatiekampioen, slechts 2% van de bevolking van 12 jaar en ouder is niet gevaccineerd. Daarnaast blijken de Portugezen ook qua maskergebruik volgzaam. Boze tongen beweren dat die gezagsgetrouwheid een overblijfsel is van het lange dictatoriale regime dat in 1974 ten einde kwam. Persoonlijk denk ik dat er ook andere redenen aan ten grondslag liggen. Het valt mij steeds weer op dat Portugezen zeer beleefd zijn, in alles. Ook toen maskergebruik in de buitenlucht niet langer verplicht was, bleven velen toch maskertjes (‘mondkapjes’) gebruiken, als geste naar de medemens. Portugezen protesteren ook minder heftig. De coronarellen in Nederland halen hier het televisiejournaal, er wordt meewarig gekeken naar in brand gestoken politieauto’s. Er zijn in Portugal wel manifestaties geweest tegen coronamaatregelen, maar die verliepen vredig en trokken relatief weinig mensen.
Een andere reden dat in Portugal de aanbevelingen van de gezondheidsdienst goed worden opgevolgd, is waarschijnlijk het vertrouwen in de gezondheidszorg. Een Nederlander vertrouwt erop, terecht of niet, dat de gezondheidszorg goed funcioneert, mocht hij of zij daar een beroep op moeten doen. Een Portugees vertrouwt er niet per definitie op dat die gezondheidszorg zo goed is, terecht of niet. Een Portugees is er veel meer aan gewend zelf op de gezondheid te moeten letten. En is dus sneller geneigd dat maskertje te gebruiken en die prik te laten zetten.
Het vaccinatieproces werd geleid door duikbootcommandant Henrique Gouveia e Melo, die met zijn rustige maar gedecideerde aanpak het hele land voor zich won. Dat levert hem in de laatste dagen van 2021 de benoeming tot opperbevelhebber van de Portugese marine op. Als hij het ambt zou ambiëren, maakt hij een grote kans bij de presidentsverkiezingen in 2025.
In het najaar wordt de boostervaccinatie voortvarend opgepakt evenals de vaccinatie van de leeftijdsgroep tot 12 jaar. Ook krijgt iedere inwoner van Portugal vier gratis coronatests per maand (in december uiteindelijk zelfs zes), uit te voeren bij de lokale apotheek. Daardoor speelt de bevolking zelf een goede rol bij het indammen van de pandemie.
Nog voordat de besmettelijke omikronvariant wordt ontdekt, heeft Portugal al een aantal preventieve maatregelen getroffen om een mogelijke opleving van het virus in de winterperiode af te remmen. Zo wordt de schoolkerstvakantie een week verlengd om besmettingen tijdens de feestdagenperiode niet te veel te verspreiden. De maatregelen worden wat uitgebreid wanneer de ernst van omikron duidelijk wordt maar tijdens de feestdagen 2021 kan er gewoon buiten de deur worden gegeten en cadeaus worden ingekocht.
De oud-en-nieuwviering is soberder dan andere jaren, maar vuurwerk wordt door veel gemeenten gewoon afgestoken. Daar kijken we in onze tuin naar, samen met familie en vrienden. Zal 2022 het laatste jaar van de pandemie zijn?
Cees Groenewegen is auteur van het recent verschenen boek ‘Portugal, stukje bij beetje‘, verkrijgbaar/te bestellen bij alle boekhandels in Nederland en België en tevens via Bol.com. Wie ‘Portugal, stukje bij beetje’ in Portugal wil bestellen kan e-mailen naar portugalstukjebijbeetje@gmail.com.
Ik moet hem gelijk geven. Portugese bevolking bestaat in mijn ervaring uit de vriendelijkste mensen. Ik voel mij als ik weer hier ben, alsof ik thuiskom. Ze zijn hartelijk en ik voel mij geen buitenlander. Ook al zal ik de taal nooit voor honderd procent spreken, zij praten tegen mij en maken mij deelgenoot van hun gesprek als ik met hun ben.
Wij zijn ook in Portugal en willen de boosterprik maar worden niet geholpen omdat we geen Portugezen zijn en geen bewijs krijgen op de app. Zou zo goed zijn dat mensen die op een camperplek staan voor maanden om te overwinteren hem ook kunnen halen met registratie
Beste Leny, ik ben natuurlijk geen gezondheidsspecialist, maar voor zover mij bekend kun je gewoon met je identiteitsbewijs, je Europese gezondsheidskaart (EHIC) en je vaccinatieboekje/app naar een vaccinatiecentrum gaan. Mensen vanaf 60 jaar worden daar zonder afspraak geholpen. Lukt het niet, vraag dan daar waar je je moet aanmelden of bel met nummer +351808242424. Als je geen Portugees spreekt of onvoldoende Engels, zorg dan dat je iemand meeneemt om te vertalen. De registratie van de prik in Nederland lijkt inderdaad lastig te zijn, maar gezondheid is belangrijker dan registratie. Vraag bij terugkomst aan je huisarts of deze de registratie kan doen.
Hallo! Ik woon in België, en ik ben van plan om eind maart 2022 een week te komen wandelen in de Algarve (Via Algarviana). Ik heb ondertussen al mijn (derde) (booster)prik gehad. Mijn vraag: Ik heb er niet onmiddellijk zicht op in hoeverre buitenlanders zich op dit moment naar en in Portugal kunnen bewegen (en welke de vooruitzichten op korte termijn zijn – al is dit natuurlijk een beetje koffiedik kijken).
Ook ik ben niet goed in koffiedik kijken. Op dit moment is er geen enkel probleem om een week te komen wandelen en eerlijk gezegd verwacht ik in maart ook niet. Maar je kunt het beste de reisadviezen van je regering in de gaten houden.
Dank. Ik zie er in elk geval naar uit!