Portugal Portal

Toen wij in de zomer van 1983 Figueira da Foz binnenreden, deed het ons aan Maputo denken. We waren direct verliefd op deze kleine havenstad aan de rivier de Mondego. Na overleg met vrienden uit Mozambique, die nu in Portugal wonen, over huizenprijzen, want wij hadden geen idee, kochten wij er diezelfde zomer nog een appartement op de 5e verdieping met uitzicht op zee.

Van gastcolumnist Wim van Keimpema

De Steeg

Wij wonen in De Steeg, een dorp in de gemeente Rheden. Daar werd om de vijf jaar een folkloristisch festival  georganiseerd. Heel Nederland kwam kijken en luisteren. Zonder dit folkloristische feest had ik geen huis in Portugal gehad en nu niet in Portugal Portal over ons geliefde Portugal geschreven.

Uit heel Europa kwamen folkloristische dansgroepen naar De Steeg. In een grote tent traden dansgroepen op. Alle in traditionele outfit. De begeleidende muziek werd gemaakt met authentieke muziekinstrumenten uit de streken van de landen van herkomst.

Voor de deelnemers moest een onderkomen worden geregeld en wij gaven ons op als gastgezin voor de deelnemers uit Portugal. Truus en ik spraken Portugees omdat wij in Mozambique hadden gewoond.

De bussen met deelnemers uit de verschillende landen stoppen bij het feestterrein. Ik rijd ernaartoe in mijn Mercedes. Er worden vier Portugese dames in klederdracht naar mij  doorverwezen. Ik stel mij voor in het Portugees aan Regina, die de leiding lijkt te hebben. Zij zegt: “Oh, nee dat wil ik niet, ik wil Engels leren spreken”, dus ik ga meteen door in het Engels. Uiteindelijk besluiten Regina en haar vriendinnen om toch met mij mee te gaan. Het is me nooit duidelijk geworden of dit gelukt is door mijn charme of dat het aan de auto lag.

Regina is lerares geschiedenis. Ze is zeer muzikaal en speelt piano en accordeon. Zij en haar man António, een advocaat in Figueira da Foz, hebben een zoontje van twee jaar.

Onze jaren in Mozambique

Mozambique heeft een kustlijn van 2.500 km en is veel groter dan Portugal en Spanje samen. Toen wij er woonden, was het een land in opbloei. We hadden het er heerlijk en denken met veel plezier aan onze tijd daar terug. Ik was lid van de Country Golf Club en in het  weekend waren wij daar vaak, net als andere Nederlandse en Engelse gezinnen. De mannen speelden golf en de vrouwen en kinderen zaten in en om het zwembad. Zo ging dat toen.

In tegenstelling tot het Spaans is er in het Portugees een groot verschil tussen de geschreven en de gesproken taal. Eind 1969 ben ik Portugees gaan leren aan de universiteit van het toenmalige Lourenço Marques, tegenwoordig Maputo.

Nicaragua

Ietsje eerder werd ik, met gezin en al, op verzoek van de directie van het Spaanssprekende Nicaragua naar Mozambique overgeplaatst.

Ik moest het zojuist aangekochte Zuid-Afrikaanse handelshuis Casa Zuid, met diverse landelijke vestigingen en winkels herstructureren.

Start-up

We hebben er lokale productie- en assemblagebedrijven opgericht, wat ten goede kwam aan de werkgelegenheid. De kleinere vestigingen van Casa Zuid zijn verzelfstandigd door een startfinanciering.

Inhambane

Hierdoor is Sr. Fernandes eigenaar geworden van een vestiging in Inhambane. Bij mijn laatste bezoek aan Inhambane bezochten we zijn huis aan zee. Hij had het verhuurd aan een Zuid-Afrikaan die plotseling was verdwenen en al zijn hengels met molens had achtergelaten. Ik zag een mooie werphengel en toen Sr. Fernandes vroeg: “Voor hoeveel wil je die hebben?”, reageerde hij op mijn bod met: “Dan kan ik je die hengel net zo goed cadeau doen”, waarop ik “Obrigado” antwoordde.   

Gezinsuitbreiding

Op 2 oktober 1970 werd onze jongste zoon Roland in Maputo geboren. Hij was dus Portugees. Op advies van de Nederlandse consul hebben we hem als Nederlander geregistreerd om te voorkomen dat hij opgeroepen zou worden voor de dienstplicht. Als ouders vonden wij dat toen geen fijn idee gezien de situatie met de terroristen in het noorden van Mozambique.

Terug naar De Steeg

Toen wij elkaar beter leerden kennen tijdens dat Folklore Festival in 1983 nodigde Regina ons uit om naar Figueira da Foz te komen.

Portugal, we komen eraan

Wij gingen met de auto. Vanaf de Spaanse grens waren de wegen smal en ongeplaveid. Je reed met je auto voorzichtig bergop en bergaf, maar wat we zagen vonden we prachtig. Wij zagen een groepje mensen naar beneden kijken. Er was weer eens een auto uit de bocht gevlogen, hoorden we later.

Eerst reden we naar Porto waar we een nacht sliepen. Porto is een mooie havenstad aan de Douro met aan de ene kant leuke restaurantjes en aan de andere kant de portwijnhuizen. We gingen met de boot over de Douro onder zes bruggen door en toen weer terug.

De  begroeide berghellingen aan weerskanten van de rivier waren prachtig om te zien. En we bezochten Caves Ferraira, de oudste portwijnkelder. Het was een heerlijke proeverij.

Figueira da Foz

Figueira da Foz is een bekende badplaats met zijn prachtige stranden. In 1983 waren er veel kleine winkels, het grootwinkelbedrijf bestond toen nog niet, daar niet tenminste. Er waren, en zijn nu nog steeds, veel klein restaurantjes. Het  restaurant Caçarola Dois, tegenover de ingang van het Casino, serveert heerlijke visgerechten.

Pizzeria Claudio

Bij Pizzeria Claudio kun je lekkere pizza’s eten. Het verhaal gaat dat Claudio, een Italiaanse gitarist kwam optreden in het Casino. Hij werd verliefd op een Portugees meisje en is in Figueira da Foz gebleven en begon er een pizzeria.

Net als in Maputo hebben wij hier veel vrienden, zoals de ouders van Regina en António. Als je met António door de stad loopt dan stopt hij regelmatig om mannen te groeten en dames te kussen. Hij is nu eenmaal een bekende advocaat. Zijn eenvoudig kantoor bevindt zich nog steeds op de eerste etage in een oud gebouw  in de Rua República.

Een kleine wereld

Op een middag vinden we dat het hoog tijd is om boodschappen te doen voor ons nieuwe appartement. We stappen een winkel voor sanitaire producten binnen. Tot mijn verbazing zie ik daar Sr. Fernandes uit Inhambane. Vrijwel gelijktijdig herkent hij mij. Wij omhelzen elkaar en lachen blij. Gelijktijdig zeggen we: “Weet je nog van die werphengel?” Mijn vrouw staat stomverbaasd te kijken dat ik zo maar een  vreemde man omhels. Sr. Fernandes vertelt me dat hij in Mozambique met de dood werd bedreigd. Onder achterlating van zijn bezittingen is hij met zijn vrouw naar Portugal gevlucht.

Met Regina en haar gezin het gezin gaan we vaak naar het strand. Ook haar ouders gaan dan mee. Het openbare strandje aan de rivier van vroeger bestaat niet meer. Nu hoort het strandje bij het haventje voor particuliere scheepjes en zeilboten. Wat opvalt aan de boulevard is de staande klok.

Het prachtig gedecoreerde Palácio Sotto Mayor is gebouwd door een bankier die rijk geworden is in Brazilië.

Familiegevoel

Vanaf 1983 brengen wij vaak onze vakanties door in Figuera da Foz, maar die eerste vakantie was uniek. De band met António, Regina, hun zoon en ons gezin wordt steeds sterker, elk jaar meer.