Uit de vertaalpraktijk (6)
Zoals u weet heb ik van mijn kennis van meerdere talen mijn werk gemaakt. Waar gewerkt worden, worden fouten gemaakt, zo ook bij mij. Gelukkig maak ik ze niet alleen zelf, ik kom ze ook heel vaak tegen.
Nu zijn er fouten en fouten. Je hebt kleine foutjes (die heten in het Portugees “erros de simpatia”) vervelende fouten, erge fouten en grappige fouten. Over die laatste wilde ik het vandaag hebben.
Ik ga je lukraak een aantal voorbeelden voorschotelen en je dan een voorstel doen. Op een forum voor mensen die iets met vertaalwerk te maken hebben, werd laatst gevraagd naar een “beëindigd vertaler” Portugees. Ik heb er maar niet op gereageerd …
Toen ik een cursist vroeg zijn huis aan de anderen te beschrijven meldde hij het volgende: “Tenho uma casa grande mas o meu cuzinho é pequeno” Dat is een typische fout met het mannelijk/vrouwelijk, die buitenlanders erg veel maken in het Portugees. Hij bedoelde natuurlijk “a minha cozinha” (mijn keuken). En dan denken de meeste buitenlanders nog: “Ach, ze begrijpen me wel!”. O meu cuzinho é pequeno betekent: mijn kontje is klein.
Een vrouw die Nederlands probeerde leren had in de eerste les twee manieren geleerd om haar naam te zeggen: “Ik heet Maria” en “Ik ben Maria”, zodat ze de tweede les goed dacht te beginnen door me een hand te geven en stralend te vertellen: “Ik ben heet, Maria!”.
Hebt u wel eens geprobeerd een tekst automatisch te laten vertalen door de computer? Dat is vaak het geval bij handleidingen van (elektrische) apparaten. Zo’n tekst mag de fabrikant niets extra kosten en nergens vind je zoveel rariteiten als in en gemiddelde handleiding. Zo publiceerde Ewout Sanders in zijn weblog “Woordhoek” (NRC Handelsblad) de volgende handleiding bij de ‘YOKO Deluxe Portable Kleur Televisie’:
- Rees dit handboek helemaal voor het opereren uw toestel en houd voor verwijzing.
- Wanneer een koptelefoon verbind woordt, zal de spreker gehuppeld woorden.
- Een arme kleurschilderij mag uit magnetische invloed voortvloeien.
- Als elke regelingen nodig zijn, regel de nodige regelingen volgens schilderijcondities.
- Als u in het operatie van het toestel moeite hebt, geef schaak eerst door de geïllustreerde lijst van symptomen en correcties. Als de moeite volhardt, schakel uit en breng uw uitdeler in contact.
Bij een handleiding voor een gezichtscrème was de vertaler duidelijk aan het “knippen en plakken” geweest toen hij schreef: “Smeer de crème vervolgens op uw benen”. Of zou die crème echt zo’n diepgaand effect hebben?
Een vriendin keek laatst vreemd op toen ze in een café geen “chá de camelo” (kamelenthee) bleken te hebben. Ze was vergeten hoe je kamille ook weer in het Portugees zei (camomila). Ik zou nog heel lang kunnen doorgaan, maar ik heb een voorstel: stuur me je leuke, netelige, gênante, grappige taalblunders toe, dan zal ik aan dit onderwerp nog eens aandacht besteden!